Skipulag á notkun nærumhverfis - Hvaða möguleikar eru til staðar.
Í námi mínu útikennsla og staðtengt nám hef ég komið auga á fleiri tækifæri til útikennslu .
Fyrst langar mig þó að minnast á nokkur svæði í nágrenni skólans sem henta vel til útikennslu:
1. Skólinn býr yfir útikennslustofunni Lundi sem er staðsett mitt á því svæði sem Skógræktarfélag Hveragerðis hefur ræktað upp á undanförnum áratugum og stendur undir fallegu hamrabelti sem nefnist í daglegu tali Hamarinn.
2. Steinsnar frá mörkum skólalóðarinnar er Lystigarður Hveragerðis sem staðsettur er á Fossflöt við bakka Varmárinnar sem rennur í gegnum bæinn.
3. Hveragarðurinn er afgirt háhitasvæði í miðjum bænum en innan þess svæðis eru fjölmargir stórir hverir, sem ótrúlegt en satt eru nú þurrir eftir jarðskjálftann árið 2008! Þar mætti t.d. vinna verkefni um stærð og fjölda þeirra, hvernig og hvenær þeir mynduðust (opnuðust) og auðvitað hvenær og hvers vegna þeir þornuðu upp, lýsa þeim, finna heimildir með sögum af þeim í gegnum tíðina, fræðast um breytileika og þýðingu háhitasvæða, tengja við umfjöllun um jarðskjálfta, fræðast um hitaþenslu, t.d. um verkfræðilegan vanda við að leggja langa hitalögn frá Hellisheiðarvirkjun til Reykjavíkur, fjalla um varma og varmaleiðni, leysni o.s.frv., en af mörgu er að taka.
4. Við Reyki, þar sem Garðyrkjuskóla ríkisins er meðal annars að finna, er annað háhitasvæði sem stendur undir hlíðum Reykjafjalls. Þar opnaðist svo að segja nýtt hverasvæði eftir jarðskjálftann árið 2008 og þar skiptast á skógi vaxnar hlíðar og berar hveraleirhlíðar. Þar mætti vinna verkefni sem tengjast nýjum háhitasvæðum, kostum og göllum, en ummerki eftir nýja hveri eru þar mjög áberandi, sérstaklega í sígrænum barrskóginum, tengja þau við nýtingu jarðvarma til húshitunar og í gróðurhúsum, sem Hveragerði er (var) þekkt fyrir, vinna verkefni um hringrás vatns og fleira.
5. Reykjafjall og umhverfi þess, þar sem meðal annars má finna Heilsustofnun Náttúrulækninga-félags Íslands, orlofshúsabyggðina Ölfusborgir, Varmána, ýmsa minni læki og sprænur og sígræna barrskóga. Þar er kjörið að vinna verkefni tengd jarðskjálftum en ummerki eftir þá er víða að finna í fjallinu og hlíðum þess, um gildi trjáa við að hefta t.d. snjóflóð og framrás grjóts niður fjallshlíðar, fjalla um hringrás vatns, vatnsrennsli ofan- og neðanjarðar, grunnvatn og nýtingu þess. Þar og reyndar einnig við Reyki er auðvelt að vinna ýmis verkefni tengd fuglum, svo sem að hlusta eftir þeim, finna ummerki, lýsa þeim fuglum sem nemendur sjá og greina þá eftir stofnum, vinna alls kyns ritunarverkefni, vinna heimildavinnu, velja sér fugl(a) til að fjalla um og kynna, og fleira.
6. Í þokkalegri göngufjarlægð eru meðal annars Núpafjall, Hellisheiði og heiti lækurinn í Reykjadal. Í lengri fjarlægð en vel göngufærri eru svo meðal annars Hellisheiðarvirkjun, eldstöðin Hengill, háhitasvæðin Ölkelduháls og Bitra, Hveradalir, Skálafell og fleiri markverðir staðir.
Af þessari upptalningu sést að Hvergerðingar eru ríkir af markverðum stöðum frá náttúrufræðilegu sjónarmiði og eru sumir hverjir í næsta nágrenni við skólann. Þó margir þessara staða séu heimsóttir (mis) reglulega má segja að við gætum auðveldlega gert miklu meira og betur, því af nógu er að taka. Allir staðirnir búa yfir fjölbreyttum og spennandi tækifærum til náttúrufræðikennslu, sem of langt mál er að telja upp en er auðvelt að tengja við aðrar námsgreinar og samþætta. Mig langar að nefna fallegar litasamsetningar og hveralandslag og árstíðirnar og þær breytingar sem eru áberandi í umhverfinu, sem auðvelt er t.d. að tengja við íslensku, meðal annars má finna sem flest orð yfir rigningu, vind og snjó, auk þess sem fallegir litir og landslag hafa verið uppspretta fallegra ljóða og myndverka í gegnum tíðina.
Höf. Ólafur Jósefsson